موفقیت در تمامی امور از جمله تحصیل، به مهارت افراد در مدیریت زمان خود بستگی دارد و داشتن یک برنامه منظم و منسجم اصلی ترین عامل در این زمینه به شمار می رود. کافی است اصول برنامه ریزی صحیح را فرا بگیرید تا مسیر هموار تری را در جهت دستیابی به اهداف خود بپیمایید. برای داشتن یک برنامه درسی در قدم اول باید لیستی از ساعاتی که مشغول به کاری هستید، مثل ساعات کلاسی، انجام تکالیف، وقت ناهار و شام، زمان خواب و… را تهیه نمایید؛ سپس برای زمان هایی که خالی می ماند، برنامه بچینید. دقت کنید که برنامه ریزی باید با توجه به روحیات، شرایط و توانایی های شما صورت گیرد تا قابلیت اجرا کردن را داشته باشد.
یکی از اصل های مهم برنامه ریزی درسی، تعیین هدف و مکتوب کردن آن است.
فهرست محتوا
برنامه ریزی درسی چیست؟
تمامی دانش آموزان می بایست در ابتدا بدانند که اصلا معنای برنامه ریزی درسی چیست و هدف از آن چه می باشد. به معنای ساده، انجام کارها به صورت منظم و به طور دقیق برای رسیدن به اهداف را برنامه ریزی می گویند که باعث می شود شخص با توجه به برنامه ای که برای خود تدارک دیده است قدم بردارد.
برنامه ریزی درسی یکی دیگر از راه هایی است که باعث می شود دانش آموزان به راحتی بتوانند زمان خود را مدیریت کرده و خود را برای امتحانات و یا کنکور سراسری 1402 آماده نمایند. در ادامه مقاله به اصول برنامه ریزی درسی و نکات مهم آن می پردازیم.
اصول برنامه ریزی درسی
هر فردی باید با توجه به توانایی شخصی و فرصتی که برای مطالعه دارد، برنامه ریزی مختص به خود را انجام دهد، چرا که برنامه مناسب بایستی منطبق بر روحیات، عادات و ویژگی های شخصیتی آن فرد باشد. قبل از شروع برنامه ریزی بهتر است اصول آن را فرا بگیرید که در این مقاله، به ارائه چند راهکار در این خصوص پرداخته ایم.
قدم اول: تهیه لیستی از کارها
در ابتدا یک قلم و کاغذ بردارید، از زمان بیدار شدنتان تا هنگام خواب تمامی کارهایی را که انجام می دهید (مثل ساعات خواب و بیداری، برنامه کلاسی، انجام دادن تکالیف، شام و ناهار، استراحت و… ) بنویسید. با تهیه کردن این لیست شما می توانید زمان هایی که تلف شده و یا خالی هستند، بشناسید و از آن ها برای مطالعه و انجام کارهای ضروری تر بهره مند شوید.
قدم دوم: نوشتن برنامه به طور دقیق
پس از این که زمان های خالی و یا تلف شده را شناسایی کردید، بایستی برای آن ها برنامه ریزی کنید. پس به طور واضح و روشن بنویسید که قرار است چه میزان زمانی را برای مطالعه چه درسی صرف نمایید. همچنین باید زمان مرور و جمع بندی دروس، استراحت، تفریح و… را برآورد نموده تا دچار سردرگمی نشوید؛ مثلا در طول روز تعیین کنید که چه زمانی را فیلم ببینید و یا از فضای مجازی استفاده نمایید. این امر علاوه بر عمل به برنامه ریزی، باعث ایجاد عادات درست در زندگی فردی می شود.
قدم سوم: طراحی جدول زمانبندی
طراحی جدول زمان بندی از ارکان مهم برنام ریزی بوده که باید در ابتدای راه آن را انجام دهید. در طراحی این جدول می توانید از نمونه های آماده و پیشنهادی کمک بگیرید؛ اما فراموش نکنید که جدول زمان بندی شما می بایست مختص خودتان باشد؛ یعنی بر اساس کارها و زمانی که در اختیار دارید، تنظیم گردد. این جدول به مرتب سازی ذهن شما کمک کرده و باعث می شود، بدانید چه زمانی باید به انجام کدام کار بپردازید و کدام درس ها را مطالعه، مرور و یا جمع بندی نمایید.
قدم چهارم: مشخص کردن اولویت ها
طبیعتا برخی از درس ها در برنامه شما دارای میزان اهمیت بیشتر بوده و زمان زیادی را باید صرف یادگیری آن نمایید که در چنین مواقعی بایستی آن ها را در اولویت برنامه خود قرار دهید. با انجام این امر در اختصاص دادن زمان لازم برای مطالعه هر یک از درس ها بهتر عمل کرده و هر کاری را در وقت مناسب آن انجام می دهید.
قدم پنجم: منابع مطالعاتی
انجام هر کاری مستلزم استفاده از ابزار مناسب آن می باشد و موارد مهمی که در امر درس خواندن به آن احتیاج داریم، منابع مطالعاتی هستند. اگر قصد شرکت در آزمونی مثل کنکور سراسری را دارید، در وهله اول باید از مواد امتحانی آن اطلاعات کافی کسب نموده و سپس متناسب با نیاز خود به تهیه منابع کنکور 1402 مثل کتاب ها، فیلم ها و سایر منابع آموزشی اصلی و کمک درسی اقدام نمایید. همچنین می توانید با استفاده از بودجه بندی کنکور ۱۴۰۲ از ضرایب و اهمیت هر درس آگاه شده و تعداد منابع و ساعات مطالعه لازم را برای آن ها در نظر بگیرید.
قدم ششم: دروس ساده و دشوار
می دانید که تمامی دروس در یک درجه از سختی و آسانی قرار ندارند و همین امر موجب می شود تا زمان و انرژی لازم برای هر درس با سایر دروس متفاوت باشد. بر همین اساس پیشنهاد می کنیم مطالعه را از درس های ساده تر شروع کنید، چرا که این دروس می توانند به عنوان یک موتور محرک عمل نموده و انگیزه شما را برای ادامه مسیر تقویت نمایند.
قدم هفتم: فعالیت های غیردرسی
مسلما درس خواندن بدون وقفه، بازدهی مناسبی نخواهد داشت، از این رو در برنامه شما باید زمان هایی برای استراحت و تفریح و انجام کارهای شخصی وجود داشته باشد. پرداختن به ابعاد مختلف زندگی موجب می شود تا انرژی و قوای شما برای انجام فعالیت های درسی تقویت گردد، بنابراین برنامه خود را خشک و انعطاف ناپذیر طراحی نکنید.
قدم هشتم: انعطاف پذیری
در زندگی احتمال وقوع اتفاقات و رویدادهای غیرمنتظره بسیاری وجود دارد که امکان انجام برخی از کارهایی را که برای آن ها برنامه ریزی کرده ایم، از ما می گیرند. از همین رو ضروری است که در جدول زمان بندی خود ساعات جبرانی نیز داشته باشید؛ به عبارتی برنامه ای منعطف بچینید تا در زمان های اضافی بتوانید به کارهای عقب افتاده خود رسیدگی نمایید.
قدم نهم: بررسی وضعیت
بازه های زمانی یک هفته ای و یا یک ماهه را در نظر بگیرید و وضعیت خود را از لحاظ پیشرفت یا پسرفت در پیروی از برنامه فعلی بررسی کنید. انجام این امر باعث می شود که نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی نموده و برای بهتر کردن عملکرد خود تلاش بیشتری داشته باشید.
نکات طلایی برنامه ریزی درسی
برای داشتن یک برنامه درسی اصولی علاوه بر مواردی که ذکر شد، بایستی به یک سری نکات مهم دیگری از جمله تعیین هدف، دفتر برنامه ریزی، داشتن برنامه روزانه، هفتگی، ماهانه و تهیه چشم اندازی برای آینده توجه نمایید.
تعیین هدف
برای شروع هر کاری باید تعیین کنید که با چه هدفی آن را انجام می دهید؛ مثلا با چه هدفی ثبت نام کنکور سراسری ۱۴۰۲ را انجام داده و برای آن هزینه هایی در نظر می گیرید؟
پس ابتدا یک هدف بزرگ دارید که برای رسیدن به آن بایستی اهداف کوتاه مدت و بلند مدت مشخص کنید؛ یعنی آن هدف اصلی را به بخش های کوچک تری تقسیم نمایید. به طور مثال در طی مسیر رسیدن به قبولی در رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بایستی دروس رشته تجربی را به خوبی مطالعه کرده و علاوه بر آن، از منابع کنکور تجربی، خلاصه نویسی مطالب، تست زنی، مرور و… نیز بهره ببرید.
دفتر برنامه ریزی
برای ثبت رویدادها، ساعات مطالعه، استراحت و… به یک دفتر برنامه ریزی نیاز دارید. در این دفتر اتفاقاتی که در طول روزهای هفته برای شما می افتد، یادداشت کنید و در پایان هر روز و یا هر هفته ساعات مطالعه خود را جمع بزنید و با هفته ها و روزهای قبل مقایسه نمایید. همواره تلاش کنید تا هر روز بیشتر و بهتر از روز قبل به اهدافتان نزدیک شوید. همچنین در این دفتر می توانید چند تا از کارهایی که اولویت بیشتری دارند، ثبت نموده تا در آن روز انجام دهید.
برنامه ریزی
برنامه ریزی ها می توانند با توجه به شرایط فرد برای مدت زمان خاصی طراحی شوند، از این رو بعد از اتمام بازه موردنظر، فرد بایستی برنامه ای دوباره برای خود بچیند.
- برنامه ریزی روزانه: اگر می خواهید هر روز یک برنامه جدید برای خود طراحی کنید، می بایست برنامه خود را شب قبل و یا صبح همان روز بنویسید.
- برنامه ریزی هفتگی: در این برنامه مشخص کنید که برای هفت روز هفته پیش روی خود چه حجمی از چه دروس را می خواهید مورد مطالعه و بررسی قرار دهید.
- برنامه ریزی ماهانه: در این نوع برنامه ریزی، هدف مطالعه درس های مورد نظر خود را بایستی برای بازه 30 روزه مشخص نمایید، مثلا در یک ماه کدام یک از مباحث را می خواهید به صورت کامل فرا بگیرید.
برنامه ریزی در تمامی زمینه ها از جمله درس خواندن گامی بلند در راستای رسیدن به اهداف و در واقع زیر بنای اصلی دستیابی به موفقیت محسوب می گردد. به طوری که انسان های موفق همگی بر این باورند که هدف بدون برنامه ریزی، یک آرزو باقی خواهد ماند.
سوالات متداول
1- برنامه ریزی درسی چه اهمیتی دارد؟
انجام برنامه ریزی در هر زمینه ای درصد موفقیت آن را دو چندان می نماید، به شرط این که برنامه شما منطقی و قابل اجرا باشد.
2- چگونه می توانیم یک جدول زمان بندی مناسب برای برنامه ریزی درسی خود تهیه کنیم؟
برای طراحی این جدول بایستی علاوه بر مشخص کردن ساعات مطالعه دروس، زمانی را برای استراحت و بقیه کارها در نظر بگیرید.
3- آیا تعیین هدف در برنامه ریزی درسی ضروری است؟
بله، چرا که داشتن هدف باعث برنامه ریزی و اجرایی آن توسط فرد می شود و پیمودن مسیر را هموارتر می سازد.
سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید…