تقریبا همه شما حداقل یک بار به این موضوع فکر کرده اید که کدام دانشگاه در ایران بهتر است! این موضوع برای برخی از داوطلبان کنکور به هنگام انتخاب رشته کنکور 1402 یا قبل و بعد از آن کمی جدی تر به نظر می رسد. اما واقعا کدام دانشگاه ایران از جایگاه بهتری برخوردار است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، معیارهایی که برتری دانشگاه ها نسبت به یکدیگر را نشان دهند متفاوت است مثلا بر اساس تعداد مقالات داخلی یا خارجی، رشته های دانشگاهی، تعداد همایش ها و … . بنابراین یک دانشگاه می تواند در دسته بندی های مختلف، رتبه متفاوتی داشته باشد. از همین رو با معرفی دانشگاه های برتر بر اساس شاخص های مختلف، تصمیم گیری در این زمینه را به عهده خودتان می گذاریم.
رتبه بندی دانشگاه ها بر یک اساس مشخص نمی باشد و نمی توان به طور قطع جایگاه یک دانشگاه را بیان کرد.
فهرست محتوا
رتبه بندی دانشگاه ها چه معیار ها و شاخصه هایی دارد؟
به منظور ارزیابی عملکرد دانشگاه ها معیار ها و شاخصه هایی وجود دارد که در نهایت به رتبه بندی آن ها منجر می شود. از جمله مواردی که در ادامه ذکر شده است در نظام رتبه بندی دانشگاه ها تاثیر گذار است.
- تولیدات علمی
- تعداد استنادات
- اچ ایندکس
- مقالات پر استناد
- تعداد جوایز کسب شده
- تعداد پروانه های ثبت اختراع
- تعداد اعضای هیئت علمی
- تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کارشناسی و …
- و…
رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس رتبه بندی شانگهای ۲۰۲۳
رتبه بندی شانگهای که یکی از معتبرترین رتبه بندی ها در سراسر جهان به شمار می آید و نتایج آن توسط “دانشگاه شانگهای ژیائوتنگ” منتشر می گردد. این رتبه بندی در سال های اخیر، حدود 1000 دانشگاه برتر را پوشش می دهد و در میان این انبوه دانشگاه ها، نام سه دانشگاه هاروارد، استنفورد و کمبریج در رده های اول تا سوم به چشم می خورد. اما جایگاه دانشگاه های ایران در میان این 1000 مرکز کدام است؟
قبل از پرداختن به رتبه بندی دانشگاه های ایران در رتبه بندی شانگهای، بد نیست با معیارهای ارزیابی آن آشنا شوید. کیفیت آموزش، کیفیت اعضای هیئت علمی، مقالات ارائه شده و عملکرد سرانه، 4 معیار این رتبه بندی هستند که خود شامل چند شاخص به شرح زیر می باشند.
- کیفیت آموزش: فارغ التحصیلان برنده جایزه نوبل و مدال فیلدز – وزن 10 درصد
- کیفیت اعضای هیئت علمی: 1- اعضای هیئت علمی برنده جایزه نوبل و مدال فیلدز 2- محققان پر استناد در 21 حوزه موضوعی – هر کدام با وزن 20 درصد
- مقالات ارائه شده: 1- مقاله های منتشر شده در مجلات ساینس و نیچر 2- مقالات موجود در نمایه استنادی علوم و علوم اجتماعی – هر کدام با وزن 20 درصد
- عملکرد سرانه: سرانه عملکرد علمی هر دانشگاه – 10 درصد
حال متوجه شدیم که رتبه بندی شانگهای، چه مقیاس هایی را مورد نظر قرار می دهد. بنابراین می توانیم به بیان جایگاه دانشگاه هایی از ایران بپردازیم که با توجه به شاخص های فوق، در میان 1000 دانشگاه برتر جهان، جای دارند.
جایگاه دانشگاه های ایران در رتبه بندی شانگهای 2023 |
|||
حوزه اصلی | رشته | دانشگاه | رتبه |
علوم طبیعی | ریاضیات | دانشگاه صنعتی امیرکبیر | 401 تا 500 |
فیزیک | دانشگاه صنعتی اصفهان | 401 تا 500 | |
زمین شناسی | دانشگاه تربیت مدرس، کردستان | 301 تا 400 | |
دانشگاه شیراز، دانشگاه تهران | 401 تا 500 | ||
اکولوژی | دانشگاه تهران | 401 تا 500 | |
مهندسی | مهندسی مکانیک | دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل | 76 تا 100 |
دانشگاه صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، دانشگاه تهران | 101 تا 150 | ||
دانشگاه فردوسی مشهد، بینالمللی امام خمینی و تبریز | 151 تا 200 | ||
دانشگاه علم و صنعت ایران، صنعتی شاهرود، تربیت مدرس، کاشان | 201 تا 300 | ||
دانشگاه صنعتی اصفهان، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، سمنان، گیلان و ارومیه | 301 تا 400 | ||
مهندسی برق | دانشگاه تهران | 151 تا 200 | |
دانشگاه صنعتی شریف | 201 تا 300 | ||
دانشگاه صنعتی امیرکبیر، صنعتی شیراز، تبریز | 301 تا 400 | ||
مهندسی مخابرات | دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران | 151 تا 200 | |
علوم و فناوری ابزار آلات | دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه تهران | 76 تا 100 | |
دانشگاه تبریز | 101 تا 150 | ||
دانشگاه صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، صنعتی شریف، دانشگاه شیراز | 201 تا 300 | ||
مهندسی پزشکی | دانشگاه علوم پزشکی تهران | 201 تا 300 | |
مهندسی کامپیوتر | دانشگاه تهران | 151 تا 200 | |
دانشگاه صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف | 401 تا 500 | ||
مهندسی عمران | دانشگاه صنعتی شریف | 76 تا 100 | |
دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تبریز، دانشگاه تهران | 151 تا 200 | ||
دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تربیت مدرس | 201 تا 300 | ||
مهندسی شیمی | دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران | 201 تا 300 | |
دانشگاه صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، خوارزمی، تربیت مدرس، کاشان و تبریز | 301 تا 400 | ||
دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، فردوسی مشهد، شیراز | 401 تا 500 | ||
مهندسی مواد | دانشگاه محقق اردبیلی | 301 تا 400 | |
دانشگاه صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، دانشگاه تهران | 401 تا 500 | ||
علوم و مهندسی انرژی | دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، دانشگاه تهران | 151 تا 200 | |
دانشگاه فردوسی مشهد، صنعتی اصفهان، صنعتی شریف، تربیت مدرس | 201 تا 300 | ||
دانشگاه علم و صنعت ایران، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، صنعتی شاهرود و تبریز | 301 تا 400 | ||
علوم و فناوری محیط زیست | دانشگاه تهران | 401 تا 500 | |
منابع آب | دانشگاه تبریز، دانشگاه تهران | 51 تا 75 | |
دانشگاه شیراز، دانشگاه تربیت مدرس | 101 تا 150 | ||
دانشگاه صنعتی شریف | 151 تا 200 | ||
علوم و فناوری غذایی | دانشگاه تهران | 76 تا 100 | |
دانشگاه تبریز | 101 تا 150 | ||
دانشگاه علوم پزشکی تبریز | 151 تا 200 | ||
دانشگاه صنعتی اصفهان، پزشکی شهید بهشتی، شیراز، تربیت مدرس، پزشکی تهران و ارومیه | 201 تا 300 | ||
بیوتکنولوژی | دانشگاه علوم پزشکی تبریز | 201 تا 300 | |
دانشگاه علوم پزشکی مشهد، پزشکی تهران، دانشگاه تهران | 301 تا 400 | ||
دانشگاه صنعتی اصفهان، پزشکی شهید بهشتی، تربیت مدرس | 401 تا 500 | ||
علوم و فناوری حمل ونقل | دانشگاه تهران | 151 تا 200 | |
مهندسی معدن | دانشگاه تربیت مدرس | 44 | |
دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه تهران | 51 تا 75 | ||
دانشگاه شهید باهنر کرمان | 76 تا 100 | ||
مهندسی متالوژی | دانشگاه تهران | 51 تا 57 | |
دانشگاه علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان و صنعتی شریف | 151 تا 200 | ||
علوم زیستی | علوم کشاورزی | دانشگاه تهران | 151 تا 200 |
دانشگاه تربیت مدرس | 201 تا 300 | ||
دانشگاه صنعتی اصفهان، شیراز، کردستان و تبریز | 401 تا 500 | ||
علوم دامپزشکی | دانشگاه تهران | 151 تا 200 | |
دانشگاه تربیت مدرس | 201 تا 300 | ||
علوم پزشکی | پزشکی بالینی | دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، پزشکی کرمانشاه، پزشکی مازندران | 201 تا 300 |
دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، پزشکی ایران، پزشکی تهران | 301 تا 400 | ||
دانشگاه علوم پزشکی مشهد، پزشکی شهید بهشتی، پزشکی شیراز، پزشکی تبریز | 401 تا 500 | ||
بهداشت عمومی | دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، پزشکی مشهد، پزشکی تهران | 201 تا 300 | |
دانشگاه علوم پزشکی ایران، پزشکی کرمان، پزشکی مازندران، پزشکی شهید بهشتی | 301 تا 400 | ||
دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، پزشکی شیراز | 401 تا 500 | ||
پرستاری | دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، پزشکی شهید بهشتی، پزشکی تبریز، تربیت مدرس، پزشکی تهران | 201 تا 300 | |
داروسازی و علوم دارویی | دانشگاه علوم پزشکی تهران | 301 تا 400 | |
دانشگاه علوم پزشکی مشهد، پزشکی تبریز، دانشگاه تهران | 401 تا 500 | ||
علوم اجتماعی | اقتصاد | دانشگاه تهران | 301 تا 400 |
مدیریت | دانشگاه تهران | 201 تا 300 | |
دانشگاه علم و صنعت ایران | 401 تا 500 |
همان طور که می بینید در هر سال، رده بندی ها متفاوت بوده و لازم به ذکر است این رده بندی، برای رشته های بسیار دیگری نیز مطرح می باشد که بالغ بر 4000 دانشگاه را پوشش می دهد اما اشاره به همه آن ها در این مطلب مقدور نمی باشد. از این رو جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با مشاوران مرکز ایران مشاوره در ارتباط باشید.
رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس رتبه بندی تایمز 2023
“رتبه بندی تایمز”، یکی از رتبه بندی های معتبر و قابل اعتماد در سراسر جهان می باشد که معیارها و شاخص های مخصوص به خود را جهت اعلام رده بندی دارا بوده و با استناد بر خبرگزاری مهر، به شرح زیر می باشد.
معیار ارزیابی دانشگاه ها در رتبه بندی تایمز | |||
وزن معیار | معیار | شاخص | وزن شاخص |
30 | آموزش | بررسی شهرت: آموزش | 15% |
نسبت مدرک دکتری به تعداد اعضای هیئت علمی | 6% | ||
نسبت تعداد کل دانشجویان کارشناسی به اعضای هیئت علمی | 4/5% | ||
نسبت مدرک دکتری به کارشناسی ارائه شده توسط موسسه | 2/25% | ||
درآمد موسسه نسبت به تعداد اعضای هیئت علمی | 2/25% | ||
30 | پژوهش | بررسی شهرت: پژوهش | 18% |
درآمد پژوهش | 6% | ||
تعداد مقالات منتشر شده به ازای هیئت علمی | 6% | ||
30 | استنادات | تاثیر – میانگین تعداد استنادها به ازای مقالات منتشر شده | 30% |
2/5 | درآمد صنعتی | درآمد پژوهشی حاصل از صنعت (به ازای اعضای هیئت علمی) | 2/5% |
7/5 | وجهه بین المللی | نسبت اعضای هیئت علمی بین المللی به بومی | 2/5% |
نسبت دانشجویان بین المللی به بومی | 2/5% | ||
سهم مقالات منتشر شده مشترک با نویسندگان همکار بین المللی | 2/5% |
با توجه به جدول فوق جدید ترین رتبه بندی اعلام شده در سال ۲۰۲۳ به شرح زیر می باشد و نام دانشگاه های ایرانی در آن می درخشد که در رأس پرچمداران ایرانی، نام “دانشگاه نوشیروانی بابل، دانشگاه علوم پزشکی کردستان و دانشگاه علوم پزشکی مازندارن” به چشم می خورد.
- دانشگاه نوشیروانی بابل – رده 351 تا 400
- دانشگاه علوم پزشکی کردستان – رده 351 تا 400
- دانشگاه علوم پزشکی مازندارن – رده 351 تا 400
- دانشگاه صنعتی شریف – رده 410 تا 500
- دانشگاه ارومیه – رده 501 تا 600
- دانشگاه صنعتی امیر کبیر – رده 501 تا 600
- دانشگاه علوم پزشکی ایران – رده 501 تا 600
- دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد – رده 501 تا 600
- دانشگاه محقق اردبیلی – رده 501 تا 600
- دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز – 601 تا 800
- دانشگاه شهید مدنی آذربایجان– 601 تا 800
- دانشگاه علم و صنعت– 601 تا 800
- دانشکاه کاشان – 601 تا 800
- دانشگاه علوم پزشکی کاشان– 601 تا 800
- دانشگاه علوم پزشکی کرمان– 601 تا 800
- دانشگاه کردستان– 601 تا 800
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد – 601 تا 800
- دانشگاه صنعتی سهند– 601 تا 800
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی– 601 تا 800
- دانشگاه صنعتی شیراز- 601 تا 800
- دانشگاه تبریز – 801 تا 1000
- دانشگاه علوم پزشکی تبریز – 801 تا 1000
- دانشگاه علوم پزشکی تهران– 801 تا 1000
- دانشگاه مراغه – 801 تا 1000
- دانشگاه علوم پزشکی اضفهان– 801 تا 1000
- دانشگاه شهید بهشتی– 801 تا 1000
- دانشگاه شیراز– 801 تا 1000
- دانشگاه علوم پزشکی شیراز– 801 تا 1000
- دانشگاه تهران– 801 تا 1000
- دانشگاه یاسوج – 801 تا 1000
رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس رتبه بندی QS
رتبه بندی QS توسط موسسه “کاکارلی سیموندز” در کشور انگلستان منتشر می گردد که کار خود را از سال 2010 در راستای رتبه دانشگاه ها آغاز نموده است.
شاخص های رتبه بندی QS | ||
وزن | شاخص رتبه بندی جهانی QS | جزئیات استخراج |
40 % | بررسی شهرت علمی | بررسی نظرسنجی علمی جهانی |
10 % | ارزیابی کارفرمایان | بررسی نظر سنجی در مورد کارفرمایان تحصیلات تکمیلی |
20 % | نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو | اندازه گیری تعهد تدریس |
20 % | میزان استناد به اعضای هیئت علمی | اندازه گیری تاثیر پژوهش |
5 % | نسبت دانشجویان بین المللی | اندازه گیری تنوع جامعه دانشجویی |
5 % | نسبت اساتید بین المللی | اندازه گیری تنوع جامعه اساتید دانشگاهی |
رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس رتبه بندی کیو اس ۲۰۲۳ | |
نام دانشگاه | رتبه جهانی |
صنعتی شریف | 381 |
امیر کبیر | 465 |
تهران | 521 تا 530 |
علم و صنعت ایران | 541 تا 550 |
شیراز | 751 تا 800 |
شهید بهشتی | 1001 تا 1200 |
رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس رتبه بندی ISC
یکی از رتبه بندی های جهانی دانشگاه ها بر اساس معیار های مختلف که از سال ۲۰۱۹ آغاز شد، رتبه بندی ISC می باشد. آخرین رتبه بندی منتشر شده مربوط به سال 2021 است که در ادامه براساس حوزه های موضوعی مختلف، رتبه بندی دانشگاه های ایرانی را آورده ایم.
شاخص های رتبه بندی ISC | |||
وزن | شاخص | معیار | وزن کل |
30 | حجم پژوهش |
پژوهش |
70 |
10 | تعداد استناد به مقالات | ||
4 | تاثیر استنادی نرمال شده | ||
7 | تاثیر استنادی نسبت به کل جهان | ||
18 | تعداد مقالات نشریات برتر | ||
1 | تعداد اعضای هیئت علمی پراستناد | ||
10 | تعداد همکاری دانشگاه در انتشار مقالات بین اللملی | فعالیت بین المللی | 15 |
4 | تعداد کشور های همکار در انتشارات بین المللی | ||
1 | میزان شهرت دانشگاه | ||
15 | تعداد هم انتشاری با صنعت | نوآوری | 15 |
رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس رتبه بندی آی اس سی 2021 | ||
حوزه موضوعی | نام دانشگاه | رتبه |
علوم طبیعی | دانشگاه تهران | 351 تا 400 |
دانشگاه تربیت مدرس | 501 تا 600 | |
دانشگاه صنعتی امیر کبیر، فروسی مشهد، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، شهید بهشتی، صنعتی شریف، شیراز، پزشکی تهران، دانشگاه تبریز | 601 تا 700 | |
مهندسی و فناوری | دانشگاه تهران | 39 |
دانشگاه صنعتی شریف | 201 | |
دانشگاه تبریز | 213 | |
دانشگاه صنعتی نوشیروان بابلی | 237 | |
دانشگاه صنعتی امیرکبیر | 251 تا 300 | |
دانشگاه فردوسی مشهد و کاشان | 301 تا 350 | |
دانشگاه علم و صنعت، صنعتی اصفهان | 401 تا 450 | |
دانشگاه تربیت مدرس، پزشکی تهران | 451 تا 500 | |
دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی، شهید بهشتی، شیراز | 501 تا 600 | |
دانشگاه سمنان | 601 تا 700 | |
علوم پزشکی و بهداشت | دانشگاه علوم پزشکی تهران | 221 |
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی | 301 تا 350 | |
دانشگاه علوم پزشکی ایران، پزشکی مشهد | 401 تا 450 | |
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، پزشکی کرمانشاه، پزشکی مازندارن، پزشکی شیراز، پزشکی تبریز | 501 تا 600 | |
دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، پزشکی کرمان و تربیت مدرس | 601 تا 700 | |
علوم کشاورزی | دانشگاه تهران | 80 |
دانشگاه شیراز | 193 | |
دانشگاه تربیت مدرس | 208 | |
دانشگاه فروسی مشهد، اصفهان و تبریز | 251 تا 300 | |
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی | 351 تا 400 | |
دانشگاه علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی تهران، ارومیه | 451 تا 500 | |
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، شهرکرد و گیلان | 501 تا 600 | |
دانشگاه بوعلی سینا، باهنر کرمان، محقق اردبیلی | 601 تا 700 | |
علوم اجتماعی | دانشگاه تهران | 401 تا 450 |
علوم انسانی | دانشگاه تهران | 501 تا 600 |
رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس رتبه بندی وبومتریک ۲۰۲۱
ارزیابی نظام رتبه بندی وبومتریکس، بر اساس حضور آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها در فضای وب و از طریق سایت های دانشگاهی می پردازد. (آخرین رتبه بندی در دسترس مربوط به دانشگاه های ایرانی برای سال 2021 می باشد.)
رتبه بندی دانشگاه های ایران براساس رتبه بندی وبومتریک ۲۰۲۱ | |
نام دانشگاه | رتبه جهانی |
تهران | 350 |
علوم پزشکی تهران | 452 |
شهید بهشتی | 583 |
امیر کبیر | 596 |
صنعتی شریف | 661 |
تربیت مدرس | 778 |
علم و صنعت ایران | 872 |
شیراز | 878 |
رتبه بندی دانشگاه های ایران بر اساس مقیاس های مختلف
علاوه بر دو رتبه بندی فوق که برای دانشگاه های ایران مطرح شد، معیارهای دیگری نیز همچون موارد زیر، جهت تعیین رتبه این دانشگاه ها در داخل کشور وجود دارند.
- تعداد مقالات داخلی
- تعداد مقالات بین المللی
- تعداد همایش ها
- تعداد ژورنال ها
- تعداد اخبار
جایگاه هر دانشگاه با توجه موارد فوق مطابق جدول زیر می باشد. البته به دلیل تعدد دانشگاه های کشور، 10 دانشگاه برتر در این زمینه ذکر شده است.
رتبه بندی دانشگاه ها در ایران بر اساس تعداد مقالات داخلی 1402 | ||
رتبه | معیار ارزیابی | نام دانشگاه |
1 | تعداد مقالات داخلی | تهران |
2 | تعداد مقالات داخلی | فرهنگیان |
3 | تعداد مقالات داخلی | تربیت مدرس |
4 | تعداد مقالات داخلی | شهید بهشتی |
5 | تعداد مقالات داخلی | فردوسی مشهد |
6 | تعداد مقالات داخلی | علامه طبابایی |
7 | تعداد مقالات داخلی | تبریز |
8 | تعداد مقالات داخلی | شیراز |
9 | تعداد مقالات داخلی | علم و صنعت |
10 | تعداد مقالات داخلی | اصفهان |
همان طور که اشاره کردیم بسته به هر مقیاس، جایگاه دانشگاه ها متفاوت می باشد. ممکن است نام برخی دانشگاه ها به نظر تکراری برسد اما با شاخص های مختلف، جایگاه متفاوتی را کسب نموده و از همین رو نمی توان به طور قطعی در رابطه با رتبه آن ها اظهار نظر کرد. علاوه بر جدول فوق می توان دانشگاه ها را برحسب نوع آن ها نیز رده بندی کرد ؛ مثلا رتبه دانشگاه های آزاد، دانشگاه های علوم پزشکی و … .
سوالات متداول
1- رتبه بندی دانشگاه ها چه معیار ها و شاخصه هایی دارد؟
از جمله معیار هایی که برای رتبه بندی دانشگاه ها در نظر گرفت می شود، تعداد مقالات داخلی تعداد مقالات بین المللی تعداد همایش ها تعداد ژورنال ها تعداد اخبار و... است.
2- چه نظام های رتبه بندی ای برای امتیاز دهی به دانشگاه ها وجود دارد؟
رتبه بندی دانشگاه بر اساس نظام های مختلف رتبه بندی اعم از رتبه بندی تایمز، شانگهای، QS و... صورت می پذیرد.
3- مطابق با رتبه بندی در داخل کشور برترین دانشگاه کدام است؟
انتخاب برترین دانشگاه به موارد مختلفی از جمله تعداد مقالات داخلی، پژوهش ها، تعداد دانشجو و... بستگی دارد که شما می توانید با مراجعه به مقاله از این رتبه بندی مطلع شوید.
سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید…