ایران مشاوره اولین مرجع مشاوره تحصیلی تلفنی کشور 
سازمان وظیفه عمومی ناجا برای آن دسته از مشمولانی که به دلایل مختلف توان رفتن به سربازی را ندارند، انواع معافیت ها را در نظر می گیرد. اما بدیهی است که بهره مندی از این امکان، چندان آسان نبوده و دارا بودن شرایط معافیت را می طلبد. یکی از انواع معافیت که معافیت کفالت نام دارد، به گروهی از افراد تعلق می گیرد که تحت برخی از شرایط خاص سرپرستی یکی از اعضا خانواده خود را بر عهده داشته باشند. معافیت کفالت نیز انواع مختلفی دارد که در ادامه مطلب به تفصیل هر یک از آن ها را شرح داده ایم. اما فردی که متقاضی استفاده از معافیت کفالت است، باید به سن مشمولیت رسیده باشد و همچنین دارای غیبت سربازی نباشد. از دیگر شرایط لازم این است که فرد مشمول باید تنها مراقب و نگهدارنده شخص مکفول باشد.
افرادی که به دلیل دارا بودن هر یک از شرایط کفالت سربازی، از این نوع معافیت به صورت موقت بهره مند شده اند، با استمرار شرایط موجود، معافیت موقت آن ها باطل شده و وضعیت آن ها مجددا مورد بررسی قرار می گیرد.
فهرست محتوا
انواع کفالت سربازی
همان طور که گفته شد، استفاده از معافیت هایی که سازمان وظیفه عمومی ناجا در نظر گرفته است، تنها در موارد خاص ممکن می باشد. پس از ثبت درخواست معافیت کفالت، ســازمان مذکور رســیدگی های اولیه را درخصــوص تقاضاهای موجود انجام داده و در صورت کامل بودن مدارک و احراز شرایط معافیت کفالت توسط افراد مشمول، نسبت به صدور معافیت اقدام می نماید. مواردی که در شمول این نوع معافیت قرار می گیرند، در فهرست زیر ذکر شده اند.
- کفالت پدر
- کفالت مادر
- کفالت خواهر
- کفالت برادر صغیر کوچکتر از 18 سال
- کفالت برادر صغیر یا کبیر که نیازمند مراقبت است و فاقد فرزند پسر و شغل است.
- کفالت جد (پدربرزگ پدری یا مادری)
- کفالت مادربزرگ (مادربزرگ مادری یا پدری)
شرایط اختصاصی کفالت پدر
- حداقل سن پدر برای آنکه فرزندش بتواند کفالت او را برعهده گیرد، 75 سال تمام است.
- در صورتی که سن پدر کمتر از 75 سال بوده و به تشخیص شورای پزشکی وظیفه عمومی به علت بیماری نیازمند مراقبت باشد، در شمول کفالت قرار داده می شود.
- فرد مشمولی که متقاضی معافیت از طریق کفالت پدر می باشد، باید تنها فرزند پسر خانواده باشد مگر آن که برادر یا برادران دیگر به علت بیماری یا معلولیت قادر به نگهداری از پدر نباشند.
- فرزند خوانده نمی تواند از طریق پدرخوانده درخواست معافیت داشته باشد.
- ایجاد تغییرات سنی در شناسنامه پدر، در معافیت کفالت تاثیرگذار نمی باشد.
- در صورتی که شناسنامه پدر توسط مراجع قضایی باطل شده و برای او شناسنامه جدید صادر شده باشد، شناسنامه جدید ملاک رسیدگی است.
- چنانچه پدر دارای دو فرزند با سن بالای 18 سال بوده و یکی از آنها در حبس باشد، در شمول معافیت قرار نمی گیرد.
- اگر پدر بالای 75 سال سن یا بیمار، یکی از فرزندان پسر خود را از طریق کفالت از سربازی معاف کرده باشد، اما آن فرزند به علت بیماری، معلولیت و یا فوت، شرایط نگهداری از پدر را از دست دهد فرزند دیگر می تواند بنا به تشخیص شورای پزشکی درخواست معافیت کفالت ثبت نماید.
شرایط اختصاصی کفالت مادر
- شرط اصلی برای بهره مندی از معافیت کفالت مادر این است که مادر به دلیل طلاق یا فوت همسر فاقد شوهر بوده و همچنین فرد مشمول تنها فرزند پسر بالای 18 سال سن مادر باشد.
- چنانچه از تاریخ ثبت طلاق مادر 30 ماه گذشته باشد، فرد مشمول از معافیت دائم بهره مند می شود و در صورتی که کمتر از 30 ماه گذشته باشد، معافیت از نوع موقت خواهد بود.
- اگر در طول مدت 30 ماه، مادر مجرد و در قید حیات باقی بماند، معافیت موقت به معافیت دائم تبدیل می شود.
- مدت 30 ماهه از اولین روز تاریخ ثبت طلاق یا فوت شوهر محاسبه می گردد.
- اگر در زمان رسیدگی به درخواست معافیت کفالت بیش از 30 ماه از تاریخ طلاق و یا فوت شوهر گذشته باشد، برای فرد مشمول معافیت دائم صادر خواهد شد.
- چناچه پدر در حبس باشد، فرد مشمول نمی تواند درخواست معافیت از طریق کفالت مادر نماید.
- در صورتی که در طول 30 ماه معافیت موقت، برادر دیگر به سن مشمولیت برسد معافیت موقت برادر اول متوقف و وضعیت او از نظر بیماری مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت تایید شورای پزشکی مبنی بر عدم توانایی در نگهداری مادر، وضعیت برادر دوم برای دریافت معافیت کفالت بررسی می شود.
- چنانچه متقاضی معافیت کفالت، به جز مادر دارای برادر یا خواهر صغیر زیر 18 سال نیز بوده و پدر فوت شده باشد، می تواند معافیت خود را از کفالت مادر به کفالت برادر یا خواهر تغییر دهد و اگر پدر در قید حیات باشد درخواست کفالت برادر یا خواهر صغیر امکان پذیر نمی باشد.
- در صورتی که فرزند معاف از سربازی به دلیل کفالت مادر، فوت کند یا به دلیل بیماری قادر به نگهداری از مادر نباشد، رسیدگی به ادعای فرزند دوم برای کفالت مادر امکان پذیر است.
- بیمار یا سالم بودن مادر و همچنین شاغل بودن او، تاثیری بر معافیت کفالت ندارد و تنها شرط لازم، فاقد شوهر بودن می باشد.
- چنانچه مادر دارای فرزند پسر از شوهری دیگر باشد، فرزند دیگر نمی تواند ادعای کفالت مادر را داشته باشد.
- اصل طلاقنامه عادی و همچنین اقرارنامه محضری مادر مبنی بر طلاق در زمان درخواست معافیت، ملاک قرار خواهد گرفت.
شرایط اختصاصی کفالت خواهر
- برای دریافت معافیت از طریق کفالت خواهر باید پدر فوت کرده باشد و مشمول، تنها برادر بالای 18 سال او باشد. همچنین خواهر باید فاقد همسر و فرزند پسر باشد.
- خواهر و برادر باید دارای پدر و مادر مشترک باشند. (برادر ناتنی نمی تواند درخواست معافیت کفالت برای خواهر نانتی داشته باشد)
- برای معافیت کفالت خواهر، سن خواهر ملاک رسیدگی قرار نمی گیرد.
- حتی اگر پدر در حبس باشد، نمی توان درخواست معافیت کفالت داشت و حتما باید پدر فوت شده باشد.
- در صورتی که خواهر مطلقه بوده و یا همسرش فوت شده باشد، چنانچه پدرش نیز در قیدحیات نباشد برادر می تواند برای درخواست معافیت کفالت اقدام نماید.
- اگر خواهر مطلقه یا همسرش فوت کرده باشد، در صورتی که دارای فرزند پسر 18 سال و بالاتر نباشد، برادر مشمول می تواند کفالت او را بر عهده گیرد.
- وجود مادر مانعی برای کفالت خواهر نمی باشد.
- شاغل بودن خواهر تاثیری بر کفالت ندارد و مانعی ایجاد نمی کند.
- نوع معافیت از طریق کفالت خواهر، معافیت دائم است.
- در صورتی که فرد مشمول دارای برادری دیگر با سن بیشتر از 18 سال باشد، تنها در حالتی که برادر اول به تشخیص شورای پزشکی توان سرپرستی خواهر را نداشته باشد، می تواند برای کفالت خواهر درخواست ثبت نماید.
- چنانچه سرپرستی خواهر به سازمان های خیریه و افراد خیر واگذار شده باشد، برادر مشمول می تواند درخواست معافیت کفالت او را داشته باشد.
- اگر پس از صدور رای کفالت، خواهر ازدواج کرده و یا فوت نماید، معافیت برادر از بین نخواهد رفت.
- اگر برادر به علت بیماری و به تایید شورای پزشکی توان نگهداری خواهر را از دست دهد، برادر مشمول دیگر می تواند درخواست معافیت کفالت خواهر را داشته باشد.
شرایط اختصاصی کفالت برادر صغیر یا کبیر
- برادر کبیر یا صغیر باید فاقد پدر، همسر و فرزند پسر سالم باشد. همچنین باید نیازمند مراقبت بوده و فاقد شغل باشد.
- چنانچه فرد مشمول دارای چند برادر بیمار بالای 18 سال باشد و بیماری برادران مورد تائید شورای پزشکی وظیفه عمومی قرار گیرد، فرد مشمول به عنوان تنها برادر سالم می تواند درخواست معافیت کفالت نماید.
- اگر برادر بیمار دارای فرزندی باشد که بنا به دلایلی از جمله بیماری توان نگهداری از پدر خود را نداشته باشد، برادر بیمار می تواند درخواست معافیت کفالت داشته باشد.
- چنانچه فرد فاقد برادر تنی باشد، برادر ناتنی او می تواند درخواست معافیت کفالت داشته باشد.
- در شرایطی که فرد دارای چند برادر ناتنی باشد، حق کفالت برای برادری است که از پدر یکی هستند.
- نوع معافیت کفالت برادر از نوع دائم محسوب می شود.
- در صورتی که پس از دریافت معافیت کفالت و پس از تشکیل پرونده، برادر کبیر یا صغیر فوت نماید مشمول همچنان از معافیت کفالت بهره مند خواهد بود، اما اگر برادر بیمار قبل از طرح پرونده فوت شود، مشمول شرایط کفالت را از دست می دهد.
- اگر برادر دارای فرزند زیر 18 سال باشد اما در حین رسیدگی به پرونده سن فرزند به 18 سال برسد، معافیت کفالت برادر متوقف و به درخواست فرزند برای دریافت معافیت پدر رسیدگی خواهد شد.
شرایط اختصاصی کفالت برادر صغیر
- برادر صغیر باید پدرش فوت کرده و سن او کمتر از 18 سال باشد.
- فرد مشمول باید تنها برادر بالای 18 سال برادر صغیر باشد.
- وضعیت جسمانی برادر صغیر در زمان درخواست معافیت کفالت ملاک قرار نمی گیرد.
- حتی در صورتی که برادر صغیر دارای مادر باشد، برادر مشمول می تواند درخواست کفالت برای او داشته باشد.
- اگر برادر صغیر، برادر تنی نداشته باشد برادر ناتنی می تواند کفالت او را برعهده گیرد.
- در میان برادران نانتی حق کفالت برادر صغیر با برادری می باشد که از پدر یکی می باشند.
- در صورتی که برادر صغیر تحت حمایت سازمان یا افراد خیر باشد، برادر مشمول وی می تواند درخواست کفالت نماید.
- اگر برادری که کفالت برادر صغیر را برعهده گرفته است، بنا به دلایلی توان نگهداری از برادرش را از دست دهد، سایر برادران می توانند درخواست معافیت کفالت برای برادرشان را داشته باشند.
- نوع معافیت کفالت برادر صغیر از نوع دائم می باشد.
شرایط اختصاصی کفالت پدربزرگ (جد پدری یا مادری)
- جد باید فاقد فرزند بوده و نیازمند مراقبت باشد.
- فرد مشمول باید تنها نوه پسر بالای 18 سال پدربزرگ باشد.
- در معافیت کفالت برای جد پدری فرد مشمول باید فاقد پدر، عمه و عمو باشد.
- در معافیت کفالت برای جد مادری فرد مشمول باید فاقد مادر، خاله و دایی باشد.
- در صورتی که فرد مشمول دارای پسرعمه، پسر دایی، پسرخاله یا پسر عموی بالای 18 سال باشد، نمی تواند درخواست کفالت پدربزرگ را داشته باشد (حتی در صورتی که این افراد بیمار باشند.)
- چنانچه فرد مشمول دارای پدر باشد، می تواند کفالت پدربزرگ مادری خود را برعهده بگیرد و وجود پدر منعی در این امر ایجاد نمی کند.
- نوه مشمول در صورت تائید بیماری پدربزرگ توسط شورای پزشکی، می تواند درخواست کفالت داشته باشد.
- اگر نوه ای که از معافیت کفالت بهره مند است به دلیل بیماری یا فوت شدن، توان نگهداری از پدربزرگ را نداشته باشد فقط برادر بالای 18 سال او می تواند درخواست معافیت داشته باشد. (این شرط در صورتی برقرار است که سایر نوه ها زیر 18 سال سن داشته باشند در غیر این صورت هیچ کدام از معافیت بهره مند نمی گردند.)
- نوع معافیت کفالت پدربزرگ به صورت دائم است.
شرایط اختصاصی کفالت مادربزگ
- مادربزرگ باید فاقد شوهر بوده و فرد مشمول باید تنها نوه پسر بالای 18 سال او باشد.
- هیچکدام از فرزندان مادربزرگ نباید در قیدحیات باشند.
- در معافیت کفالت مادربزرگ پدری، فرد مشمول باید فاقد پدر، عمو و عمه باشد.
- در معافیت کفالت مادربزرگ مادری، فرد مشمول نباید دارای دایی، خاله و مادر باشد.
- درصورتی که پدربزرگ در حبس باشد، نمی توان درخواست معافیت مادربزرگ را مطرح نمود.
- اگر مادربزرگ دارای فرزند یا فرزندان بیمار باشد، نوه مشمول از معافیت کفالت مادربزرگ بهره مند نمی شود.
- چنانچه نوه مشمول دارای پسرعمه، پسر عمو، پسردایی و پسرخاله بالای 18 سال سن باشد، مجاز به دریافت کفالت مادربزرگ نخواهد بود. (حتی اگر افراد ذکر شده بیمار باشند.)
- اگر نوه ای که از معافیت کفالت بهره مند است به دلیل بیماری یا فوت شدن، توان نگهداری از مادربزرگ را نداشته باشد فقط برادر بالای 18 سال او می تواند درخواست معافیت داشته باشد. (این شرط در صورتی برقرار است که سایر نوه ها زیر 18 سال سن داشته باشند در غیر این صورت هیچ کدام از معافیت بهره مند نخواهند بود)
- نوع معافیت کفالت مادربزرگ به صورت دائم است.
مدارک مورد نیاز برای دریافت معافیت کفالت
برای این که وضعیت فرد مشمول از نظر دارا بودن شرایط دریافت معافیت کفالت به اثبات برسد، لازم است که نسبت به جمع آوری مدارک موجود در لیست زیر اقدام نموده و سپس به انجام سایر اقدامات لازم بپردازد.
- کپی از تمام صفحات شناسنامه پدر، مادر، برادران و خواهران
- کپی کارت ملی پدر و مادر
- تکمیل برگه شماره 1 دفترچه راهنما (برگه وضعیت مشمولین)
- تکمیل برگه شماره 2 دفترچه راهنما (برگه معاینه اولیه مشمولین)
- اصل و کپی از تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی مشمول (کارت ملی و شناسنامه باید عکس دار باشد)
- یک قطعه عکس 4 * 3
- اصل و کپی از آخرین مدرک تحصیلی
- گواهی اشتغال به خدمت برای آن دسته از مشمولانی که در حال انجام خدمت سربازی هستند.
- برگه تکمیل شده وضعیت مشمول (برگه شماره 4)
- تکمیل برگ مشخصات بستگان مشمول
مراحل دریافت معافیت کفالت
- دریافت دفترچه راهنمای خدمت وظیفه ی عمومی از سامانه اینترنتی پلیس + 10
- مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی (پلیس + 10)
- ثبت درخواست در سامانه
- بررسی اطلاعات توسط سازمان وظیفه عمومی
- استعلام گرفتن از اداره ثبت احوال محل تولد پدر و مادر مشمول توسط سازمان وظیفه عمومی
- فرد مشمول باید 5 روز پس از ثبت درخواست در دفاتر پلیس + 10 برای دریافت استعلام از ثبت احوال محل زندگی پدر و مادر، به سازمان وظیفه عمومی مراجعه کند.
- پس از طی مراحل فوق، چنانچه مشمول دارای شرایط باشد، برای او دعوت نامه ارسال می شود.
- با انجام بررسی های لازم در جلسه هیئت رسیدگی، چنانچه فرد مشمول معاف شناخته شود برای او کارت معافیت دائم صادر می گردد در غیر این صورت برای او برگه آماده به خدمت ارسال خواهد شد.
شاید برای آن دسته از افرادی که از معافیت کفالت و یا انواع دیگر معافیت بهره مند نمی شوند، جالب باشد که از شرایط خرید خدمت سربازی مطلع گردند. همچنین ممکن است به دنبال راه هایی برای کاهش طول مدت زمان خدمت سربازی باشند. در صورتی که این مسئله جزء دغدغه های شما نیز هست، می توانید در صورت تمایل با کلیک بر روی لینک شرایط کسری خدمت اطلاعات لازم در این زمینه را کسب نمایید.
سوالات متداول
1- چنانچه مادر فرد مشمول فاقد همسر و شاغل باشد، آیا فرزند وی از معافیت کفالت بهره مند می شود؟
بله، داشتن شغل منعی برای دریافت چنین معافیتی ایجاد نکرده و ملاک عمل، فاقد شوهر بودن مادر می باشد.
2- کفالت معافیت پدربزرگ از چه نوعی محسوب می شود؟
معافیت کفالت پدربزرگ از نوع دائم می باشد.
3- سن پدر برای بهره مندی فرزند وی از معافیت کفالت پدر در چه محدوده ای باید باشد؟
حداقل سن پدر برای آنکه فرزندش بتواند کفالت او را برعهده گیرد، 75 سال تمام است.
سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید…
سلام وقت بخیر پدر بنده ۷۰ سالشه برادر ندارم دو تا خواهر دارم میتونم کفالت بگیرم
با سلام، برای دریاقت کفالت پدر حداقل سن ۷۵ سال میباشد و برای کفالت خواهر با توجه به اینکه خواهرانتان دارای سرپرست میباشند کفالت به شما تعلق نخواهد گرفت.
با سلام.بنده ۲۵ سالمه دانشجو هستم. ۴ تا برادریم من برادر اخرم.. برادر بزرگ ازدواج کرده و دوتا برادر دیگر مجردن…۴تا خواهرم دارم که دوتا ازدواح کردن دوتا مجرد….همه برادرام خدمت کردن فقط من موندم…پدر مادرمم سن بالا دارن …آیا معافیت میتونم بگیرم
با سلام، مطابق با قوانین نظام وظیفه، برای دریافت کفالت پدر می بایست شما یگانه فرزند ذکور باشید یا برادرانتان کمتر از ۱۸ سال سن داشته باشند.
سلام من مادرم تحت پوشش کمیته هستش ولی موقعی که میخواستم برای کفالت اقدام کنن زیاد مارو کمک نکردن و خیلی اذیتمون کردن. میخواستم ببینم با مدارک و شماره پرونده ای که میتونه ثابت کنه مادرم تحت پوشش کمیته هستش میتونم برای کفالت اقدام کنم یا خیر.ممنون میشم راهنماییم منید
با سلام و درود، در صورت فوت پدر یا جداشدن والدین، نداشتن برادر بالای ۱۸ سال و غیبت، مجاز به اخذ معافیت کفالت مادر خواهید بود.
سلام من فرزند اخر خانواده هستم.پدرم فوت کرده.میدونم با وجود برادر بزرگتر کفالت به من تعلق نمیگیره ولی بغیر از من کسی با مادرم زندگی نمیکنه برادرام ازدواج کردن و توانایی خرجی دادن به مادرم رو ندارن و من خرج خونه رو میدم میخواستم ببینم ماده یا تبصره ای هستش که به این مشکل ما رسیدگی کنه.ممنون میشم راهنماییم کنید
با سلام، یکی از شرایط گرفتن معافیت کفالت این است که شما تنها فرزند ذکور مادر باشید، برای اطمینان خاطر می توانید به صورت حضوری به نظام وظیفه استان خود مراجعه کرده و از وضعیت خود مطلع شوید.
سلام بنده, پدرم بالای ۷۵ سال است و یه برادر بزرگتر دارم که سربازی رفته و تشکیل خانواده داده و در شهر دیگری کار میکند و هر ۶ ماه یه بار هم خونه پدرم نمیرود و خواهر دم بخت دارم, تا الان هم غیبت نداشته ام ,آیا میتوانم کفالت بگیرم؟
با سلام، مطابق با قوانین نظام وظیفه برای دریافت کفالت سربازی می بایست شما یگانه فرزند ذکور باشید.
سلام بنده ۴۰سالمه متاهل هستم طلبه حوزه هستم غیبت درباره معافیت تحصیلی هم ندارم مادرم تحت پوشش کمیته امدادهستن وپدرم سال۹۶ازدنیارفتن تمام برادرانم کارت پایان خدمت دارن ایا من میتوانم بواسطه مادرم که زیرنظرکمیته هستن کارت پایان خدمت بگیرم یانه
با سلام، مطابق با قوانین نظام وظیفه برای به عهده گرفتن کفالت مادر می بایست شما یگانه فرزند ذکور باشید.