ایران مشاوره اولین مرجع مشاوره تحصیلی تلفنی کشور 
یکی از بزرگترین چالش هایی که دانش آموزان دوره متوسطه اول با آن روبه رو هستند، انتخاب رشته برای ادامه تحصیل است که اکثرا آینده شغلی خود را در گرو آن می بینند. امروزه داشتن علاقه و مهارت در یک امر حرف اول را در تصمیم گیری نسبت به آن می زند و دیگر انتخاب شغل تنها معطوف به چند شغل محدود که در جامعه زبانزد شده اند، نمی باشد.
گسترش دانش و آگاهی افراد در زمینه انتخاب رشته مورد علاقه و در کنار آن کمبود نیروی متخصص و حرفه ای در بازار کاری سبب شد دبیرستان های فنی به نام هنرستان تاسیس شوند که تمرکز بیشتری روی مهارت آموزی داشته باشند و دانش آموزان را برای اشتغال مبتنی بر مهارت و هنر آماده نمایند.
هنرستان ها با تمرکز بر روی آموزش تخصصی مهارت های فنی و هنری، ورود به بازار کار و اشتغال موثر را در بین دانش آموزان ساده تر می نمایند.
فهرست محتوا
هنرستان چیست؟
همانطور که می دانیم دانش آموزان در پایان سال نهم متوسطه به کمک فرآیند هدایت تحصیلی می بایست تصمیم بگیرند که برای آینده در چه رشته ای ادامه تحصیل دهند و به تبع آن چشم انداز شغلی خود را نیز تعیین کنند. برخی از دانش آموزان به دلیل علاقه و استعداد در زمینه های فنی و هنری مایل هستند که باقی تحصیلات خود را بیشتر به صورت عملی و کسب مهارت های مختلف بگذرانند و از این رو هنرستان را به عنوان مرکز آموزشی آینده خود انتخاب می کنند. هنرستان یک دوره سه ساله شامل آموزش های فنی و هنری در رشته های متنوع و بسیار است.
رشته های تحصیلی هنرستان از تنوع بسیاری بالایی در زمینه های مختلف برخوردار است و دانش آموزان مطابق با هدفی که برای خود در نظر گرفته اند می توانند به کسب تخصص و مهارت در حرفه مورد نظر بپردازند. این رشته ها در دو گروه اصلی فنی و حرفه ای و کاردانش طبقه بندی می شوند.
هنرستان های فنی و حرفه ای
مراکزی که رشته های فنی و حرفه ای را ارائه می نمایند زیر نظر آموزش و پرورش از معتبر ترین مراکز آموزشی و مهارتی کشور می باشند. تحصیل در این مراکز به طور عمده مبتنی بر یادگیری یک تخصص فنی می باشد تا دانش آموزان حتی بدون مدرک آکادمیک دانشگاهی، برای ورود به بازار کار آماده شوند. با این حال افرادی که تمایل به ادامه تحصیل دارند نیز می توانند با دیپلم فنی و حرفه ای در کنکور و تمامی آزمون های ورودی دانشگاه های کشور شرکت نمایند که در تیترهای بعدی مفصل در این باره صحبت خواهیم کرد.
رشته های ارائه شده در هنرستان های فنی و حرفه ای در چهار گروه کشاورزی، صنعت، هنر و خدمات تقسیم بندی شده که ممکن است هر کدام دارای زیرگروه باشند. در ادامه لیست رشته های 1402 را به تفکیک گروه معرفی می نماییم.
| لیست رشته های ارائه شده فنی و حرفه ای | |
| هنر | |
| گرافیک | فتوگرافیک |
| تولید برنامه های تلویزیونی | معماری داخلی |
| نقاشی | صنایع دستی |
| نوازندگی ساز ایرانی | نمایش |
| سینما | طراحی و دوخت |
| انیمیشن (پویانمایی) | نوازندگی ساز جهانی |
| نقشه کشی معماری | طراحی زبان بصری |
| مرمت آثار فرهنگی | مبانی آهنگ سازی |
| پشتیبانی صحنه | چاپ دستی |
| گروه بهداشت و سلامت | |
| تربیت بدنی | تربیت کودک |
| گروه خدمات | |
| ناوبری | حمل و نقل |
| گروه بازرگانی و امور اداری | |
| حسابداری | ___ |
| گروه مدیریت خانواده | |
| مدیریت خانواده | ___ |
| گروه مواد و فرآوری | |
| سرامیک | متالوژی |
| صنایع شیمیایی | صنایع نساجی |
| معدن | ___ |
| گروه برق و رایانه | |
| الکترونیک | الکتروتکنیک |
| شبکه و نرم افزار | الکترونیک و مخابرات دریایی |
| گروه معماری ساختمان | |
| ساختمان | نقشه برداری |
| گروه مکانیک | |
| تاسیسات مکانیکی | مکاترونیک |
| ماشین ابزار | صنایع فلزی |
| مکانیک خودرو | چاپ |
| صنایع چوب و مبلمان | تاسیسات |
| صنایع چوب و کاغذ | ساخت و تولید |
| نقشه کشی عمومی | ___ |
| گروه تعمیر و نگهداری ماشین آلات دریایی | |
| مکانیک موتورهای دریایی | ___ |
| گروه کشاورزی و غذا | |
| امور زراعی | امور باغی |
| امور دامی | ماشین های کشاورزی |
| صنایع غذایی | ___ |
هنرستان های کاردانش
رشته های کاردانش نیز مانند سایر رشته های نظری و فنی و حرفه ای یکی از گزینه های انتخاب رشته پایه نهم می باشند. افراد می توانند با گذراندن دوره های کاردانش و فراگیری یک هنر، فن یا تخصص کاربردی، موقعیت شغلی خود را به عنوان یک متخصص در آینده تثبیت نمایند. رشته های اعلام شده در هنرستان های کاردانش ۱۴۰۲ در گروه های زیر ارائه می شوند که در جداول به طور کامل آن ها را برمیشماریم.
| لیست رشته های ارائه شده در گروه هنر کاردانش | |||
| هنر موسیقی | |||
| ساز سازی (سنتور و سه تار | آواز جهانی | ||
| نوازندگی ساز جهانی | ساز سازی (سنتور و ساز ضربی) | ||
| آواز ایرانی | نوازندگی ساز ایرانی | ||
| ساز سازی (سه تار و ساز ضربی) | ___ | ||
| هنرهای تجسمی | |||
| عکاسی | صفحه آرایی | ||
| تصویر سازی و جلوه های ویژه رایانه | طراحی دسته بندی | ||
| چهره سازی | عکاسی دیجیتال | ||
| گرافیک رایانه ای | تولید محتوا و انیمیشن | ||
| هنرهای نمایشی | |||
| دستیاری تهیه لباس های نمایشی | چهره پردازی | ||
| دستیاری تهیه لباس | تصویر برداری | ||
| صنایع دستی | |||
| خاتم سازی | سفالگری | ||
| قلم زنی روی فلز | سراجی دوزنده کفش | ||
| تراش و تزئین شیشه و کریستال | هنر فرش | ||
| خاتم کاری | منبت کاری | ||
| سفال و لعاب | معرق کاشی | ||
| طلا و جواهر سازی | هنر معرق کاری | ||
| طراحی طلا و جواهر | سراجی کیف | ||
| تراش سنگ های قیمتی | طراحی و نقاشی فرش | ||
| هنرهای سنتی | |||
| تذهیب وتشعیر | هنرآیینه کاری | ||
| کاشی سازی هفت رنگ | معماری آیینه کاری | ||
| نقاشی ایرانی | صحافی و جلدسازی | ||
| نگارگری | کاغذ سازی | ||
| معماری | |||
| معماری داخلی | |||
| طراحی و دوخت | |||
| خیاطی لباس زنانه | خیاطی لباس شب و عروس | ||
| دوخت لباس های سنتی | ___ | ||
| چاپ | |||
| چاپ دستی | چاپ باتیک و قلم کار | ||
| چاپ آفست | چاپ باتیک و سیلک اسکرین | ||
| ناظر فنی چاپ | ___ | ||
| لیست رشته های ارائه شده در گروه برق و رایانه کاردانش | |||
| الکتروتکنیک | |||
| برق ساختمان | تابلوسازی برق صنعتی | ||
| ماشین های الکتریکی | نصب و سرویس آسانسور | ||
| برق صنعتی | تعمیر لوازم خانگی برقی | ||
| الکترونیک | |||
| الکترونیک صنعتی | سیستم های صوتی و تصویری | ||
| تعمیر تلفن های رومیزی و همراه | تعمیر دستگاه های اداری | ||
| رایانه | |||
| برنامه نویسی بازی های رایانه ای | تولید محتوای آموزش الکترونیکی | ||
| عیب یابی و مونتاژسیستم های رایانه ای | تولید کننده و توسعه دهنده پایگاه های اینترنتی | ||
| برنامه نویسی پایگاه داده ها تصویر سازی دیجیتال | تولید کننده چند رسانه ای | ||
| تصویرسازی دیجیتال | ___ | ||
| صنایع شیمیایی | |||
| آبکاری فلزات | پلاستیک کار | ||
| عمران و ساختمان | |||
| تزئینات داخلی ساختمان | نقشه کشی ساختمان | ||
| کارهای فلزی ساختمان | کارهای عمومی ساختمان | ||
| سنگ کاری و کاشی کاری | ___ | ||
| مکاترونیک | |||
| اتوماسیون صنعتی | تعمیر ابزار دقیق | ||
| لیست رشته های ارائه شده در گروه بهداشت و سلامت کاردانش | |||
| مدیریت وبرنامه ریزی امورخانواده | دستیار طراح تمرین فوتبال | ||
| لیست رشته های ارائه شده در گروه مواد و فراوری کاردانش | |||
| نساجی عمومی |
| لیست رشته های ارائه شده در گروه بازرگانی و امور اداری کاردانش | |||
| امور اداری | |||
| حسابداری | |||
| بورس و اوراق بهادار | حسابداری مالی | ||
| لیست رشته های ارائه شده در گروه مکانیک کاردانش | |||
| ریخته گری | |||
| صنایع فلزی | |||
| جوشکاری سازه های فولادی | جوشکاری لوله و مخزن | ||
| مکانیک خودرو | |||
| تعمیر خودروهای تجاری | دستیار فنی تعمیر ونگهداری هواپیما | ||
| تعمیر موتور وبرق خودرو | تعمیر ماشینهای راه سازی | ||
| تعمیرات ناوگانی ریلی | صافکاری و نقاشی خودرو | ||
| خدمات پس از فروش خودروهای سبک | ___ | ||
| ماشین ابزار | |||
| مدلسازی | تراشکاری | ||
| فرزکارCNC | ماشین ابزار | ||
| نقشه کشی صنعتی به کمک رایانه | تراشکاریCNC | ||
| قالب سازی فلزی | مکانیک صنایع | ||
| فرزکاری | تعمیر ونصب ماشین ابزار | ||
| صنایع چوب و مبلمان | |||
| اپراتور CNC چوب | تزئینات داخلی چوبی | ||
| مبل سازی کلاسیک | درو پنجره سازی چوبی | ||
| بازسازی مبلمان | کابینت سازی چوبی | ||
| مبل سازی مدرن | روکش کاری چوبی | ||
| تاسیسات | |||
| تاسیسات بهداشتی ساختمان | تاسیسات گرمایشی | ||
| تاسیسات گازرسانی ساختمان | تاسیسات سرمایشی | ||
| تاسیسات مستقل ساختمان های مسکونی | ___ | ||
| لیست رشته های ارائه شده در گروه کشاورزی و غذا کاردانش | |||
| دریانوردی صیادی | |||
| امور زراعی | |||
| پرورش قارچ خوراکی | زراعت گیاهان علوفه ای و صنعتی | ||
| تولید محصولات ارگانیک زراعی و باغی | تولید بذر گیاهان باغی و زراعی | ||
| زراعت غلات و حبوبات | تولید گیاهان دارویی | ||
| محیط بانی | ___ | ||
| امور باغی | |||
| ایجاد ونگهداری فضای سبز | کشت بدون خاک محصولات کشاورزی | ||
| پرورش درختان گرمسیری و نیمه گرمسیری | پرورش میوه های هسته دار | ||
| تولید وپرورش گل و گیاهان زینتی | طراحی و اجرای تراریوم | ||
| تولید وپرورش گیاهان جالیزی | بیابان زدایی و احیای مراتع | ||
| پرورش میوه های دانه دار و دانه ریز | تولید نهال و جنگل کاری | ||
| کشت بافت گیاهان باغی و زراعی | تولید و پرورش گیاهان جالیزی | ||
| امور دامی | |||
| بهداشت دام روستایی وعشایری | تکثیر وپرورش ماهیان خاویاری | ||
| تکثیر ماهیان گرم آبی | تکثیر وپرورش ماهیان سرد آبی | ||
| پرورش صنعتی طیور | پرورش ماهیان گرمابی | ||
| پرورش صنعتی دام | پرورش میگو | ||
| پرورش و نگهداری اسب | پرورش پرندگان زینتی | ||
| پرورش وتولید زنبور عسل و کرم ابریشم | ___ | ||
| صنایع غذایی | |||
| بسته بندی و فروش گیاهان دارویی | فراورده های لبنی | ||
| فراوری گیاهان دارویی | نان شیرینی و شکلات | ||
| تولید فراورده های گوشتی | فراوری آبزیان وتولید کنسرو و فراورده های گوشتی | ||
| ماشین های کشاورزی | |||
| تعمیر و نگهداری تجهیزات پرورش دام و طیور | خدمات گلخانه | ||
| کشت و کار مکانیزه | مکانیک تراکتور | ||
| تعمیر موتورهای سبک کشاورزی | تعمیر سیستم انتقال نیرو و هیدرولیک تراکتور | ||
| لیست رشته های ارائه شده در گروه خدمات کاردانش | |||
| حمل و نقل | ایمنی و آتش نشانی | ||
| مددیاری افراد با نیازهای ویژه | هتلداری | ||
| مدیریت آشپزی و قنادی | مددیاری سالمندان | ||
| هوانوردی | راهنمای گردشگری | ||
رشته “تعمیر و نگهداری ماشین آلات” نیز در هنرستان های کاردانش ارائه می گردد که طبق دسته بندی دفتر تالیف در هیچ یک از زیر دسته ها قرار نگرفته است.
تفاوت های اصلی کاردانش و فنی و حرفه ای
با اینکه رشته های کاردانش و فنی حرفه ای شباهت ها بسیاری دارند و هدف از هر دو، آماده سازی افراد برای ورود به بازار کار فنی و تمرکز بر مهارت آموزی می باشد، تفاوت هایی نیز دارند که با آگاهی به آن ها می توانید هرچه بهتر بین انتخاب این دو رشته تصمیم گیری نمایید.
- رشته های کاردانش واحدهای عملی بیشتری نسبت به فنی حرفه ای دارد.
- از آن جا که دروس نظری ارائه شده در رشته های فنی و حرفه ای بیشتر است، شرایط معدل بالاتری برای ورود به این رشته ها نیاز است.
- تعداد رشته های ارائه شده در گروه کاردانش بسیار بیشتر از فنی و حرفه ای می باشد و به همین جهت انتخاب را برای افراد ساده تر نموده است.
- در هر دو گروه به دلیل کسب مهارت های فنی، امکان ورود به مشاغل وجود خواهد داشت اما دارندگان دیپلم کاردانش اغلب مستقیما وارد بازار کار و مشغول انجام تخصص موردنظر خواهند شد و فارغ التحصیلان کاردانی فنی و حرفه ای پس از اخذ مدرک خود از دانشگاه آماده ورود به عرصه شغلی می شوند.
ادامه تحصیل در دانشگاه برای دانش آموختگان هنرستان
طبق اطلاعیه های صادر شده از طریق سایت سازمان سنجش هیچ گونه منعی برای دانش آموزان هنرستانی جهت ادامه تحصیل در دانشگاه وجود ندارد و افراد دارای دیپلم کاردانش یا فنی و حرفه ای نظام جدید می توانند در آزمون های سراسری تمامی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور شرکت نموده و در صورت پذیرش به تحصیل بپردازند.
اما باید توجه داشته باشید که فارغ التحصیلان نظام قدیم تنها پس از اخذ مدرک پیش دانشگاهی یا مدرک کاردانی معتبر، قادر به شرکت در آزمون های سراسری هستند.
شرایط ویژه برخی از رشته های هنرستان
این مسئله را در نظر داشته باشید که با توجه به ظرفیت های مختلف مراکز آموزشی ممکن است برخی از هنرستان ها تنها تعدادی از رشته ها را ارائه دهند و تمام رشته ها در همه مراکز تدریس نمی شوند. همچنین بعضی از رشته ها فقط مخصوص خانم ها و برخی نیز تنها در هنرستان های پسرانه آموزش داده خواهد شد.
برای مثال رشته های طراحی دوخت و تربیت کودک تنها در هنرستان های دخترانه و مخصوص خانم ها ارائه می شود و رشته های تاسیسات، متالوژی، ساخت و تولید، الکتروتکنیک، ساختمان و صنایع فلزی برای آقایان قابل انتخاب می باشد. گاهی نیز این امکان وجود دارد که هنرستانی ظرفیت ها و امکانات خود را جهت تدریس برخی رشته ها تغییر دهد اما به طور کلی می توان گفت که اکثر رشته های تحصیلی هنرستان میان خانم ها و آقایان مشترک می باشد.
سوالات متداول
1- تفاوت اصلی رشته های هنرستان با رشته های نظری در چیست؟
رشته های تحصیلی هنرستان بیشتر جنبه عملی داشته و با هدف آموزش مهارت های فنی و هنری به دانش آموزان ارائه می شود.
2- هنرستان های فنی و حرفه ای و کاردانش چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
تفاوت اصلی مراکز فنی و حرفه ای و کاردانش در تعداد رشته های ارائه شده، شروط ثبت نام و محتوای عملی آن هاست که به تفصیل در مقاله بالا به آن ها اشاره شد.
3- رشته های فنی و حرفه ای که تنها مخصوص دختران تدریس می شوند کدام اند؟
رشته های طراحی دوخت و تربیت کودک رشته هایی هستند که فقط در هنرستان های دخترانه تدریس می شوند.
سوالات خود را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید…
